طسم (1)
Ta. Sin. Mim |
تِلْكَ آيَاتُ الْكِتَابِ الْمُبِينِ (2)
Bunlar aydın Kitabın ayələridir |
لَعَلَّكَ بَاخِعٌ نَّفْسَكَ أَلَّا يَكُونُوا مُؤْمِنِينَ (3)
Onların iman gətirmədiyinə görə özünü həlakmı edəcəksən |
إِن نَّشَأْ نُنَزِّلْ عَلَيْهِم مِّنَ السَّمَاءِ آيَةً فَظَلَّتْ أَعْنَاقُهُمْ لَهَا خَاضِعِينَ (4)
Biz istəsəydik, göydən onlara elə bir əlamət göndərərdik ki, onun önündə başları itaətkarlıqla əyilərdi |
وَمَا يَأْتِيهِم مِّن ذِكْرٍ مِّنَ الرَّحْمَٰنِ مُحْدَثٍ إِلَّا كَانُوا عَنْهُ مُعْرِضِينَ (5)
Mərhəmətli Allahdan onlara elə bir ayə gəlməz ki, ondan üz çevirməsinlər |
فَقَدْ كَذَّبُوا فَسَيَأْتِيهِمْ أَنبَاءُ مَا كَانُوا بِهِ يَسْتَهْزِئُونَ (6)
Onlar ayələri uydurma saydılar. Məsxərəyə qoyduqlarının xəbəri onlara yetişəcəkdir |
أَوَلَمْ يَرَوْا إِلَى الْأَرْضِ كَمْ أَنبَتْنَا فِيهَا مِن كُلِّ زَوْجٍ كَرِيمٍ (7)
Yoxsa, onlar yer üzündə cürbəcür gözəl bitkilər bitirdiyimizi görmürlər |
إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَةً ۖ وَمَا كَانَ أَكْثَرُهُم مُّؤْمِنِينَ (8)
Həqiqətən də, bunda bir əlamət vardır. Lakin onların əksəriyyəti mömin olmadı |
وَإِنَّ رَبَّكَ لَهُوَ الْعَزِيزُ الرَّحِيمُ (9)
Bəli, sənin Rəbbin Qüdrətlidir, Rəhmlidir |
وَإِذْ نَادَىٰ رَبُّكَ مُوسَىٰ أَنِ ائْتِ الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ (10)
Bir zaman Rəbbin Musaya demişdi: “Get o zalım qövmün – |
قَوْمَ فِرْعَوْنَ ۚ أَلَا يَتَّقُونَ (11)
Firon xalqının yanına! Onlar qorxmurlarmı?” |
قَالَ رَبِّ إِنِّي أَخَافُ أَن يُكَذِّبُونِ (12)
Musa dedi: “Ey Rəbbim! Qorxuram ki, onlar məni yalançı hesab edələr |
وَيَضِيقُ صَدْرِي وَلَا يَنطَلِقُ لِسَانِي فَأَرْسِلْ إِلَىٰ هَارُونَ (13)
belə olduqda ürəyim sıxılar, dilim də söz tutmaz. Buna görə Haruna da vəhy göndər |
وَلَهُمْ عَلَيَّ ذَنبٌ فَأَخَافُ أَن يَقْتُلُونِ (14)
Onların məndən əvəzini çıxmaq istədikləri bir günahım da var. Buna görə məni öldürəcəklərindən qorxuram” |
قَالَ كَلَّا ۖ فَاذْهَبَا بِآيَاتِنَا ۖ إِنَّا مَعَكُم مُّسْتَمِعُونَ (15)
Allah dedi: “Xeyr, bu mümkün deyil! İkiniz də möcüzələrimizlə onların yanına gedin! Şübhəsiz ki, Biz də sizinləyik, hər şeyi eşidirik |
فَأْتِيَا فِرْعَوْنَ فَقُولَا إِنَّا رَسُولُ رَبِّ الْعَالَمِينَ (16)
Fironun yanına gedib deyin: “Biz aləmlərin Rəbbinin elçiləriyik |
أَنْ أَرْسِلْ مَعَنَا بَنِي إِسْرَائِيلَ (17)
İsrail oğullarını bizimlə birgə burax!” |
قَالَ أَلَمْ نُرَبِّكَ فِينَا وَلِيدًا وَلَبِثْتَ فِينَا مِنْ عُمُرِكَ سِنِينَ (18)
Firon dedi: “Biz səni körpə ikən götürüb saxlayıb boya-başa çatdırmadıqmı? Sən ömrünün bəzi illərini bizimlə yaşamadınmı |
وَفَعَلْتَ فَعْلَتَكَ الَّتِي فَعَلْتَ وَأَنتَ مِنَ الْكَافِرِينَ (19)
Elədiyin pis əməli də elədin. Doğrudan da, sən bir nankorsan!” |
قَالَ فَعَلْتُهَا إِذًا وَأَنَا مِنَ الضَّالِّينَ (20)
Musa dedi: “Mən onu edəndə nadan olmuşam |
فَفَرَرْتُ مِنكُمْ لَمَّا خِفْتُكُمْ فَوَهَبَ لِي رَبِّي حُكْمًا وَجَعَلَنِي مِنَ الْمُرْسَلِينَ (21)
Mən sizdən qorxduğum üçün yanınızdan qaçıb getdim. Amma sonradan Rəbbim mənə hökmranlıq (peyğəmbərlik) verdi və məni elçilərdən etdi |
وَتِلْكَ نِعْمَةٌ تَمُنُّهَا عَلَيَّ أَنْ عَبَّدتَّ بَنِي إِسْرَائِيلَ (22)
Başıma qaxdığın o nemətin də İsrail oğullarını özünə kölə etməyindir” |
قَالَ فِرْعَوْنُ وَمَا رَبُّ الْعَالَمِينَ (23)
Firon dedi: “Aləmlərin Rəbbi nədir?” |
قَالَ رَبُّ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَمَا بَيْنَهُمَا ۖ إِن كُنتُم مُّوقِنِينَ (24)
Musa dedi: “Əgər yəqinliklə inanırsınızsa, bilin ki, O, göylərin, yerin və onların arasında olanların Rəbbidir!” |
قَالَ لِمَنْ حَوْلَهُ أَلَا تَسْتَمِعُونَ (25)
Firon ətrafındakılara dedi: “Onun nə danışdığını eşitmirsinizmi?” |
قَالَ رَبُّكُمْ وَرَبُّ آبَائِكُمُ الْأَوَّلِينَ (26)
Musa dedi: “O sizin də, ulu babalarınızın da Rəbbidir!” |
قَالَ إِنَّ رَسُولَكُمُ الَّذِي أُرْسِلَ إِلَيْكُمْ لَمَجْنُونٌ (27)
Firon dedi: “Sizə göndərilmiş bu elçi, sözsüz ki, dəlidir!” |
قَالَ رَبُّ الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ وَمَا بَيْنَهُمَا ۖ إِن كُنتُمْ تَعْقِلُونَ (28)
Musa dedi: “Əgər anlayırsınızsa, bilin ki, O, şərqin, qərbin və bunların arasında olanların Rəbbidir!” |
قَالَ لَئِنِ اتَّخَذْتَ إِلَٰهًا غَيْرِي لَأَجْعَلَنَّكَ مِنَ الْمَسْجُونِينَ (29)
Firon dedi: “Əgər məndən başqasına sitayiş etsən, səni məhbusların yanına ataram!” |
قَالَ أَوَلَوْ جِئْتُكَ بِشَيْءٍ مُّبِينٍ (30)
Musa dedi: “Bəs sənə açıq-aşkar bir şey göstərsəm necə?” |
قَالَ فَأْتِ بِهِ إِن كُنتَ مِنَ الصَّادِقِينَ (31)
Firon dedi: “Əgər doğru danışanlardansansa, göstər onu!” |
فَأَلْقَىٰ عَصَاهُ فَإِذَا هِيَ ثُعْبَانٌ مُّبِينٌ (32)
Musa əsasını yerə atınca, o dərhal dönüb açıq-aşkar bir ilana çevrildi |
وَنَزَعَ يَدَهُ فَإِذَا هِيَ بَيْضَاءُ لِلنَّاظِرِينَ (33)
Əlini qoynundan çıxardan kimi o, baxanların gözü qabağında ağappaq nur saçan bir əl oldu |
قَالَ لِلْمَلَإِ حَوْلَهُ إِنَّ هَٰذَا لَسَاحِرٌ عَلِيمٌ (34)
Firon ətrafındakı zadəganlara dedi: “Həqiqətən də, bu, bilikli bir sehrbazdır |
يُرِيدُ أَن يُخْرِجَكُم مِّنْ أَرْضِكُم بِسِحْرِهِ فَمَاذَا تَأْمُرُونَ (35)
O öz sehri ilə sizi torpağınızdan çıxartmaq istəyir. Nə təklif edirsiniz?” |
قَالُوا أَرْجِهْ وَأَخَاهُ وَابْعَثْ فِي الْمَدَائِنِ حَاشِرِينَ (36)
Onlar dedilər: “Onu qardaşı ilə bir qədər gözlət və şəhərlərə adam yığanlar göndər ki |
يَأْتُوكَ بِكُلِّ سَحَّارٍ عَلِيمٍ (37)
bütün bilikli sehrbazları sənin yanına gətirsinlər” |
فَجُمِعَ السَّحَرَةُ لِمِيقَاتِ يَوْمٍ مَّعْلُومٍ (38)
Beləliklə, sehrbazlar bəlli bir günün müəyyən edilmiş vaxtında toplandılar |
وَقِيلَ لِلنَّاسِ هَلْ أَنتُم مُّجْتَمِعُونَ (39)
Camaata deyildi: “Siz də yığışırsınızmı |
لَعَلَّنَا نَتَّبِعُ السَّحَرَةَ إِن كَانُوا هُمُ الْغَالِبِينَ (40)
Əgər sehrbazlar qalib gəlsələr, ola bilsin ki, biz də onlara tabe olaq” |
فَلَمَّا جَاءَ السَّحَرَةُ قَالُوا لِفِرْعَوْنَ أَئِنَّ لَنَا لَأَجْرًا إِن كُنَّا نَحْنُ الْغَالِبِينَ (41)
Sehrbazlar gələn kimi Firona dedilər: “Əgər qalib gəlsək, bizə mükafat veriləcəkmi?” |
قَالَ نَعَمْ وَإِنَّكُمْ إِذًا لَّمِنَ الْمُقَرَّبِينَ (42)
Firon dedi: “Bəli! Belə olacağı təqdirdə sizi özümə yaxın adamlardan edəcəyəm” |
قَالَ لَهُم مُّوسَىٰ أَلْقُوا مَا أَنتُم مُّلْقُونَ (43)
Musa onlara dedi: “Nə atacaqsınızsa, atın!” |
فَأَلْقَوْا حِبَالَهُمْ وَعِصِيَّهُمْ وَقَالُوا بِعِزَّةِ فِرْعَوْنَ إِنَّا لَنَحْنُ الْغَالِبُونَ (44)
Onlar iplərini və əsalarını yerə atıb: “Fironun qüdrətinə and olsun ki, biz qalib gələcəyik!”– dedilər |
فَأَلْقَىٰ مُوسَىٰ عَصَاهُ فَإِذَا هِيَ تَلْقَفُ مَا يَأْفِكُونَ (45)
Sonra Musa əsasını atdı və əsa onların düzəltdikləri şeyləri uddu |
فَأُلْقِيَ السَّحَرَةُ سَاجِدِينَ (46)
Sehrbazlar səcdəyə qapandılar |
قَالُوا آمَنَّا بِرَبِّ الْعَالَمِينَ (47)
və dedilər: “Biz iman gətirdik aləmlərin Rəbbinə – |
رَبِّ مُوسَىٰ وَهَارُونَ (48)
Musanın və Harunun Rəbbinə!” |
قَالَ آمَنتُمْ لَهُ قَبْلَ أَنْ آذَنَ لَكُمْ ۖ إِنَّهُ لَكَبِيرُكُمُ الَّذِي عَلَّمَكُمُ السِّحْرَ فَلَسَوْفَ تَعْلَمُونَ ۚ لَأُقَطِّعَنَّ أَيْدِيَكُمْ وَأَرْجُلَكُم مِّنْ خِلَافٍ وَلَأُصَلِّبَنَّكُمْ أَجْمَعِينَ (49)
Firon dedi: “Mən sizə izin verməmişdən əvvəl siz ona imanmı gətirdiniz? Şübhəsiz ki, o sizə sehr öyrədən böyüyünüzdür. Tezliklə biləcəksiniz! Mən sizin əllərinizi və ayaqlarınızı çarpaz kəsdirib hamınızı çarmıxa çəkdirəcəyəm” |
قَالُوا لَا ضَيْرَ ۖ إِنَّا إِلَىٰ رَبِّنَا مُنقَلِبُونَ (50)
Onlar dedilər: “Zərər yox, biz onsuz da öz Rəbbimizə qayıdacağıq |
إِنَّا نَطْمَعُ أَن يَغْفِرَ لَنَا رَبُّنَا خَطَايَانَا أَن كُنَّا أَوَّلَ الْمُؤْمِنِينَ (51)
Biz Firon xalqı arasından ilk iman gətirənlər olduğumuza görə Rəbbimizdən günahlarımızı bağışlayacağını umuruq” |
۞ وَأَوْحَيْنَا إِلَىٰ مُوسَىٰ أَنْ أَسْرِ بِعِبَادِي إِنَّكُم مُّتَّبَعُونَ (52)
Biz Musaya: “Qullarımla birlikdə gecə yola çıx. Çünki siz təqib olunacaqsınız”– deyə vəhy etdik |
فَأَرْسَلَ فِرْعَوْنُ فِي الْمَدَائِنِ حَاشِرِينَ (53)
Firon şəhərlərə əsgər toplayanlar göndərdi |
إِنَّ هَٰؤُلَاءِ لَشِرْذِمَةٌ قَلِيلُونَ (54)
O dedi: “Bunlar kiçik bir dəstədir |
وَإِنَّهُمْ لَنَا لَغَائِظُونَ (55)
Onlar bizi qəzəbləndirmişlər |
وَإِنَّا لَجَمِيعٌ حَاذِرُونَ (56)
Biz hamımız ayıq-sayıq olmalıyıq” |
فَأَخْرَجْنَاهُم مِّن جَنَّاتٍ وَعُيُونٍ (57)
Biz onları (o zalım tayfanı) bağlardan və çeşmələrdən çıxartdıq |
وَكُنُوزٍ وَمَقَامٍ كَرِيمٍ (58)
xəzinələrdən və gözəl yerlərdən də qovduq |
كَذَٰلِكَ وَأَوْرَثْنَاهَا بَنِي إِسْرَائِيلَ (59)
Beləcə, Biz İsrail oğullarını o yerlərə varis etdik |
فَأَتْبَعُوهُم مُّشْرِقِينَ (60)
Günəş üfüqdən qalxarkən Firon öz əsgərləri ilə onları izləməyə başladılar |
فَلَمَّا تَرَاءَى الْجَمْعَانِ قَالَ أَصْحَابُ مُوسَىٰ إِنَّا لَمُدْرَكُونَ (61)
İki dəstə bir-birini görüncə Musanın səhabələri: “Biz yaxalanacağıq!”– dedilər |
قَالَ كَلَّا ۖ إِنَّ مَعِيَ رَبِّي سَيَهْدِينِ (62)
Musa dedi: “Xeyr, Rəbbim mənimlədir. O mənə doğru yol göstərəcəkdir!” |
فَأَوْحَيْنَا إِلَىٰ مُوسَىٰ أَنِ اضْرِب بِّعَصَاكَ الْبَحْرَ ۖ فَانفَلَقَ فَكَانَ كُلُّ فِرْقٍ كَالطَّوْدِ الْعَظِيمِ (63)
Biz Musaya: “Əsanla dənizə vur!”– deyə vəhy etdik. Dəniz dərhal yarıldı, on iki yol açıldı və hər biri nəhəng bir dağ kimi oldu |
وَأَزْلَفْنَا ثَمَّ الْآخَرِينَ (64)
O birilərini də ora yaxınlaşdırdıq |
وَأَنجَيْنَا مُوسَىٰ وَمَن مَّعَهُ أَجْمَعِينَ (65)
Musa və onunla birlikdə olanların hamısını xilas etdik |
ثُمَّ أَغْرَقْنَا الْآخَرِينَ (66)
O birilərini isə suya qərq etdik |
إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَةً ۖ وَمَا كَانَ أَكْثَرُهُم مُّؤْمِنِينَ (67)
Şübhəsiz ki, bu hekayətdə bir ibrət vardır. Lakin onların çoxu iman gətirmədi |
وَإِنَّ رَبَّكَ لَهُوَ الْعَزِيزُ الرَّحِيمُ (68)
Həqiqətən, sənin Rəbbin Qüdrətlidir, Rəhmlidir |
وَاتْلُ عَلَيْهِمْ نَبَأَ إِبْرَاهِيمَ (69)
Onlara İbrahimin əhvalatını da oxu |
إِذْ قَالَ لِأَبِيهِ وَقَوْمِهِ مَا تَعْبُدُونَ (70)
Bir zaman o öz atasına və tayfasına: “Nəyə ibadət edirsiniz?”– demişdi |
قَالُوا نَعْبُدُ أَصْنَامًا فَنَظَلُّ لَهَا عَاكِفِينَ (71)
Onlar dedilər: “Biz bütlərə ibadət edir və onlara tapınmaqda davam edirik” |
قَالَ هَلْ يَسْمَعُونَكُمْ إِذْ تَدْعُونَ (72)
O dedi: “Onlara yalvardığınız zaman sizi eşidirlərmi |
أَوْ يَنفَعُونَكُمْ أَوْ يَضُرُّونَ (73)
Yaxud sizə xeyir və ya zərər verirlərmi?” |
قَالُوا بَلْ وَجَدْنَا آبَاءَنَا كَذَٰلِكَ يَفْعَلُونَ (74)
Onlar dedilər: “Xeyr, amma biz öz atalarımızın belə etdiklərini gördük” |
قَالَ أَفَرَأَيْتُم مَّا كُنتُمْ تَعْبُدُونَ (75)
O dedi: “Siz nəyə ibadət etdiyinizi görürsünüzmü – |
أَنتُمْ وَآبَاؤُكُمُ الْأَقْدَمُونَ (76)
həm siz, həm də ulu babalarınız |
فَإِنَّهُمْ عَدُوٌّ لِّي إِلَّا رَبَّ الْعَالَمِينَ (77)
Aləmlərin Rəbbindən başqa, onların hamısı mənim düşmənimdir |
الَّذِي خَلَقَنِي فَهُوَ يَهْدِينِ (78)
O Rəbb ki, məni yaratmış və məni doğru yola yönəltmişdir |
وَالَّذِي هُوَ يُطْعِمُنِي وَيَسْقِينِ (79)
O Rəbb ki, məni yedirdir və içirdir |
وَإِذَا مَرِضْتُ فَهُوَ يَشْفِينِ (80)
O Rəbb ki, xəstələndiyim zaman mənə şəfa verir |
وَالَّذِي يُمِيتُنِي ثُمَّ يُحْيِينِ (81)
O Rəbb ki, məni öldürəcək, sonra dirildəcəkdir |
وَالَّذِي أَطْمَعُ أَن يَغْفِرَ لِي خَطِيئَتِي يَوْمَ الدِّينِ (82)
O Rəbb ki, Haqq-hesab günü xətalarımı bağışlayacağını Ondan umuram |
رَبِّ هَبْ لِي حُكْمًا وَأَلْحِقْنِي بِالصَّالِحِينَ (83)
Ey Rəbbim! Mənə hikmət ver və məni əməlisalehlərə qovuşdur |
وَاجْعَل لِّي لِسَانَ صِدْقٍ فِي الْآخِرِينَ (84)
Sonra gələnlər arasında həmişə yad edilim deyə mənə yaxşı ad qismət elə |
وَاجْعَلْنِي مِن وَرَثَةِ جَنَّةِ النَّعِيمِ (85)
Məni Nəim bağının varislərindən et |
وَاغْفِرْ لِأَبِي إِنَّهُ كَانَ مِنَ الضَّالِّينَ (86)
Atamı bağışla! Çünki o, azanlardandır |
وَلَا تُخْزِنِي يَوْمَ يُبْعَثُونَ (87)
Onların dirildiləcəyi gün məni rüsvay etmə |
يَوْمَ لَا يَنفَعُ مَالٌ وَلَا بَنُونَ (88)
O gün ki, nə var-dövlət, nə də oğul-uşaq bir fayda verməyəcək |
إِلَّا مَنْ أَتَى اللَّهَ بِقَلْبٍ سَلِيمٍ (89)
Ancaq sağlam bir qəlblə Allahın hüzuruna gələnlərdən başqa!” |
وَأُزْلِفَتِ الْجَنَّةُ لِلْمُتَّقِينَ (90)
Cənnət müttəqilərə yaxınlaşdırılar |
وَبُرِّزَتِ الْجَحِيمُ لِلْغَاوِينَ (91)
Cəhənnəm də azğınlara göstərilər |
وَقِيلَ لَهُمْ أَيْنَ مَا كُنتُمْ تَعْبُدُونَ (92)
Onlara deyilər: “Hanı sizin sitayiş etdikləriniz – |
مِن دُونِ اللَّهِ هَلْ يَنصُرُونَكُمْ أَوْ يَنتَصِرُونَ (93)
Allahdan başqa pənah apardıqlarınız? Onlar sizə kömək edə bilərlərmi, yaxud özlərinə köməkləri dəyə bilərmi?” |
فَكُبْكِبُوا فِيهَا هُمْ وَالْغَاوُونَ (94)
Onlar azğınlarla birlikdə oraya (Cəhənnəmə) atılarlar |
وَجُنُودُ إِبْلِيسَ أَجْمَعُونَ (95)
İblisin bütün əsgərləri də habelə |
قَالُوا وَهُمْ فِيهَا يَخْتَصِمُونَ (96)
Onlar orada höcətləşərək deyərlər |
تَاللَّهِ إِن كُنَّا لَفِي ضَلَالٍ مُّبِينٍ (97)
“Allaha and olsun ki, biz açıq-aydın azğınlıq içində idik – |
إِذْ نُسَوِّيكُم بِرَبِّ الْعَالَمِينَ (98)
o vaxt ki, biz sizi aləmlərin Rəbbinə tay tuturduq |
وَمَا أَضَلَّنَا إِلَّا الْمُجْرِمُونَ (99)
Bizi ancaq günahkarlar azdırdı |
فَمَا لَنَا مِن شَافِعِينَ (100)
İndi isə bizim nə şəfaətçilərimiz |
وَلَا صَدِيقٍ حَمِيمٍ (101)
nə də bizə canıyanan bir dostumuz var |
فَلَوْ أَنَّ لَنَا كَرَّةً فَنَكُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ (102)
Bir də dünyaya qayıda bilsəydik, möminlərdən olardıq!” |
إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَةً ۖ وَمَا كَانَ أَكْثَرُهُم مُّؤْمِنِينَ (103)
Şübhəsiz ki, bunda bir ibrət vardır. Lakin onların əksəriyyəti yenə iman gətirmədi |
وَإِنَّ رَبَّكَ لَهُوَ الْعَزِيزُ الرَّحِيمُ (104)
Həqiqətən, sənin Rəbbin Qüdrətlidir, Rəhmlidir |
كَذَّبَتْ قَوْمُ نُوحٍ الْمُرْسَلِينَ (105)
Nuh tayfası da elçiləri yalançı saydı |
إِذْ قَالَ لَهُمْ أَخُوهُمْ نُوحٌ أَلَا تَتَّقُونَ (106)
O vaxt qardaşları Nuh onlara dedi: “Məgər qorxmursunuz |
إِنِّي لَكُمْ رَسُولٌ أَمِينٌ (107)
Həqiqətən, mən sizin üçün etibar edilməli bir elçiyəm |
فَاتَّقُوا اللَّهَ وَأَطِيعُونِ (108)
Allahdan qorxun və mənə itaət edin |
وَمَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ مِنْ أَجْرٍ ۖ إِنْ أَجْرِيَ إِلَّا عَلَىٰ رَبِّ الْعَالَمِينَ (109)
Mən bunun əvəzinə sizdən heç bir mükafat istəmirəm. Mənim mükafatım ancaq aləmlərin Rəbbinə aiddir |
فَاتَّقُوا اللَّهَ وَأَطِيعُونِ (110)
Allahdan qorxun və mənə itaət edin!” |
۞ قَالُوا أَنُؤْمِنُ لَكَ وَاتَّبَعَكَ الْأَرْذَلُونَ (111)
Onlar dedilər: “Sənə ən rəzil adamlar tabe olduğu halda biz sənə inanarıqmı?” |
قَالَ وَمَا عِلْمِي بِمَا كَانُوا يَعْمَلُونَ (112)
Nuh dedi: “Mən onların nə etdiklərini bilmirəm |
إِنْ حِسَابُهُمْ إِلَّا عَلَىٰ رَبِّي ۖ لَوْ تَشْعُرُونَ (113)
Onların haqq-hesabı yalnız Rəbbimə aiddir. Kaş başa düşəydiniz |
وَمَا أَنَا بِطَارِدِ الْمُؤْمِنِينَ (114)
Mən iman gətirənləri qovan deyiləm |
إِنْ أَنَا إِلَّا نَذِيرٌ مُّبِينٌ (115)
Mən yalnız açıq-aşkar bir qorxudanam” |
قَالُوا لَئِن لَّمْ تَنتَهِ يَا نُوحُ لَتَكُونَنَّ مِنَ الْمَرْجُومِينَ (116)
Onlar dedilər: “Ey Nuh! Əgər dəvətinə son qoymasan, mütləq daşqalaq ediləcəksən” |
قَالَ رَبِّ إِنَّ قَوْمِي كَذَّبُونِ (117)
Nuh dedi: “Ey Rəbbim! Qövmüm məni yalançı hesab etdi |
فَافْتَحْ بَيْنِي وَبَيْنَهُمْ فَتْحًا وَنَجِّنِي وَمَن مَّعِيَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ (118)
Mənimlə onların arasında qəti hökm ver, məni və mənimlə birlikdə olan möminləri əzabdan qurtar!” |
فَأَنجَيْنَاهُ وَمَن مَّعَهُ فِي الْفُلْكِ الْمَشْحُونِ (119)
Biz onu və onunla birlikdə olanları yüklü gəmidə xilas etdik |
ثُمَّ أَغْرَقْنَا بَعْدُ الْبَاقِينَ (120)
Yerdə qalanları isə suya qərq etdik |
إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَةً ۖ وَمَا كَانَ أَكْثَرُهُم مُّؤْمِنِينَ (121)
Şübhəsiz ki, bunda bir ibrət vardır. Lakin onların əksəriyyəti yenə iman gətirmədi |
وَإِنَّ رَبَّكَ لَهُوَ الْعَزِيزُ الرَّحِيمُ (122)
Həqiqətən, sənin Rəbbin Qüdrətlidir, Rəhmlidir |
كَذَّبَتْ عَادٌ الْمُرْسَلِينَ (123)
Ad tayfası da elçiləri yalançı saydı |
إِذْ قَالَ لَهُمْ أَخُوهُمْ هُودٌ أَلَا تَتَّقُونَ (124)
O vaxt qardaşları Hud onlara dedi: “Məgər qorxmursunuz |
إِنِّي لَكُمْ رَسُولٌ أَمِينٌ (125)
Həqiqətən, mən sizin üçün etibar etməli olduğunuz bir elçiyəm |
فَاتَّقُوا اللَّهَ وَأَطِيعُونِ (126)
Allahdan qorxun və mənə itaət edin |
وَمَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ مِنْ أَجْرٍ ۖ إِنْ أَجْرِيَ إِلَّا عَلَىٰ رَبِّ الْعَالَمِينَ (127)
Mən bunun əvəzinə sizdən heç bir mükafat istəmirəm. Mənim mükafatım ancaq aləmlərin Rəbbinə aiddir |
أَتَبْنُونَ بِكُلِّ رِيعٍ آيَةً تَعْبَثُونَ (128)
Əcəba, siz hər təpədə əbəs yerə bir əlamətmi qurursunuz (hündür binalarmı tikirsiniz) |
وَتَتَّخِذُونَ مَصَانِعَ لَعَلَّكُمْ تَخْلُدُونَ (129)
Sanki əbədi qalacaqsınız deyə qalalarmı tikirsiniz |
وَإِذَا بَطَشْتُم بَطَشْتُمْ جَبَّارِينَ (130)
Bir kəsi yaxaladığınız zaman qəddar hökmdar kimi yaxalayırsınızmı |
فَاتَّقُوا اللَّهَ وَأَطِيعُونِ (131)
Allahdan qorxun və mənə itaət edin |
وَاتَّقُوا الَّذِي أَمَدَّكُم بِمَا تَعْلَمُونَ (132)
Bildiyiniz nemətləri sizə verəndən qorxun |
أَمَدَّكُم بِأَنْعَامٍ وَبَنِينَ (133)
O sizə heyvanat və oğul-uşaq verdi |
وَجَنَّاتٍ وَعُيُونٍ (134)
üstəlik bağlar və çeşmələr də əta etdi |
إِنِّي أَخَافُ عَلَيْكُمْ عَذَابَ يَوْمٍ عَظِيمٍ (135)
Mən sizə üz verəcək böyük günün əzabından qorxuram” |
قَالُوا سَوَاءٌ عَلَيْنَا أَوَعَظْتَ أَمْ لَمْ تَكُن مِّنَ الْوَاعِظِينَ (136)
Onlar dedilər: “Bizə öyüd-nəsihət versən də, verməsən də, bizim üçün birdir |
إِنْ هَٰذَا إِلَّا خُلُقُ الْأَوَّلِينَ (137)
Bu, yalnız və yalnız əvvəlkilərin adətidir |
وَمَا نَحْنُ بِمُعَذَّبِينَ (138)
Biz əzaba düçar olan da deyilik” |
فَكَذَّبُوهُ فَأَهْلَكْنَاهُمْ ۗ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَةً ۖ وَمَا كَانَ أَكْثَرُهُم مُّؤْمِنِينَ (139)
Onlar onu yalançı saydılar. Biz də onları məhv etdik. Şübhəsiz ki, bunda bir ibrət vardır. Lakin onların əksəriyyəti iman gətirmədi |
وَإِنَّ رَبَّكَ لَهُوَ الْعَزِيزُ الرَّحِيمُ (140)
Həqiqətən, sənin Rəbbin Qüdrətlidir, Rəhmlidir |
كَذَّبَتْ ثَمُودُ الْمُرْسَلِينَ (141)
Səmud tayfası da elçiləri yalançı saydı |
إِذْ قَالَ لَهُمْ أَخُوهُمْ صَالِحٌ أَلَا تَتَّقُونَ (142)
O vaxt qardaşları Saleh onlara dedi: “Məgər qorxmursunuz |
إِنِّي لَكُمْ رَسُولٌ أَمِينٌ (143)
Şübhəsiz ki, mən sizin üçün etibar etməli olduğunuz bir elçiyəm |
فَاتَّقُوا اللَّهَ وَأَطِيعُونِ (144)
Allahdan qorxun və mənə itaət edin |
وَمَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ مِنْ أَجْرٍ ۖ إِنْ أَجْرِيَ إِلَّا عَلَىٰ رَبِّ الْعَالَمِينَ (145)
Mən bunun əvəzinə sizdən heç bir mükafat istəmirəm. Mənim mükafatım ancaq aləmlərin Rəbbinə aiddir |
أَتُتْرَكُونَ فِي مَا هَاهُنَا آمِنِينَ (146)
Məgər siz burada olanların içində sərbəst buraxılacaqsınız |
فِي جَنَّاتٍ وَعُيُونٍ (147)
Bağlar və bulaqlar içində |
وَزُرُوعٍ وَنَخْلٍ طَلْعُهَا هَضِيمٌ (148)
əkinlər və yumşaq meyvəli xurmalıqlar içində arxayınlıqla qalacaqsınız |
وَتَنْحِتُونَ مِنَ الْجِبَالِ بُيُوتًا فَارِهِينَ (149)
Dağlardan məharətlə evlər yonub düzəldəcəksiniz |
فَاتَّقُوا اللَّهَ وَأَطِيعُونِ (150)
Allahdan qorxun və mənə itaət edin |
وَلَا تُطِيعُوا أَمْرَ الْمُسْرِفِينَ (151)
Həddi aşanların əmrinə tabe olmayın |
الَّذِينَ يُفْسِدُونَ فِي الْأَرْضِ وَلَا يُصْلِحُونَ (152)
Onlar yer üzündə fəsad törədir və özlərini günahdan təmizləmirlər” |
قَالُوا إِنَّمَا أَنتَ مِنَ الْمُسَحَّرِينَ (153)
Onlar dedilər: “Sən yalnız və yalnız sehrlənmişlərdənsən |
مَا أَنتَ إِلَّا بَشَرٌ مِّثْلُنَا فَأْتِ بِآيَةٍ إِن كُنتَ مِنَ الصَّادِقِينَ (154)
Sən də bizim kimi ancaq bir insansan. Əgər doğru danışanlardansansa, bizə bir möcüzə göstər” |
قَالَ هَٰذِهِ نَاقَةٌ لَّهَا شِرْبٌ وَلَكُمْ شِرْبُ يَوْمٍ مَّعْلُومٍ (155)
Saleh dedi: “Möcüzə bu dişi dəvədir! Onun da, sizin də müəyyən edilmiş vaxtlarda su içmək haqqınız vardır. (Bir gün o, su içməli, bir gün də siz içməlisiniz) |
وَلَا تَمَسُّوهَا بِسُوءٍ فَيَأْخُذَكُمْ عَذَابُ يَوْمٍ عَظِيمٍ (156)
Ona heç bir pislik etməyin, yoxsa böyük günün əzabı sizi yaxalayar” |
فَعَقَرُوهَا فَأَصْبَحُوا نَادِمِينَ (157)
Onlar dəvənin diz vətərini kəsdilər, sonra da peşman oldular |
فَأَخَذَهُمُ الْعَذَابُ ۗ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَةً ۖ وَمَا كَانَ أَكْثَرُهُم مُّؤْمِنِينَ (158)
Əzab onları yaxaladı. Şübhəsiz ki, bunda bir ibrət vardır. Lakin onların əksəriyyəti yenə iman gətirmədi |
وَإِنَّ رَبَّكَ لَهُوَ الْعَزِيزُ الرَّحِيمُ (159)
Həqiqətən, sənin Rəbbin Qüdrətlidir, Rəhmlidir |
كَذَّبَتْ قَوْمُ لُوطٍ الْمُرْسَلِينَ (160)
Lut tayfası da elçiləri yalançı saydı |
إِذْ قَالَ لَهُمْ أَخُوهُمْ لُوطٌ أَلَا تَتَّقُونَ (161)
O vaxt qardaşları Lut onlara dedi: “Məgər qorxmursunuz |
إِنِّي لَكُمْ رَسُولٌ أَمِينٌ (162)
Həqiqətən, mən sizin üçün etibar edilməli bir elçiyəm |
فَاتَّقُوا اللَّهَ وَأَطِيعُونِ (163)
Allahdan qorxun və mənə itaət edin |
وَمَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ مِنْ أَجْرٍ ۖ إِنْ أَجْرِيَ إِلَّا عَلَىٰ رَبِّ الْعَالَمِينَ (164)
Mən bunun əvəzinə sizdən heç bir mükafat istəmirəm. Mənim mükafatım ancaq aləmlərin Rəbbinə aiddir |
أَتَأْتُونَ الذُّكْرَانَ مِنَ الْعَالَمِينَ (165)
Doğrudanmı siz insanlar içində ancaq kişilərlə yaxınlıq edir |
وَتَذَرُونَ مَا خَلَقَ لَكُمْ رَبُّكُم مِّنْ أَزْوَاجِكُم ۚ بَلْ أَنتُمْ قَوْمٌ عَادُونَ (166)
və Rəbbinizin sizin üçün yaratdığı qadınlarınızı tərk edirsiniz? Siz, həqiqətən də, həddi aşan adamlarsınız” |
قَالُوا لَئِن لَّمْ تَنتَهِ يَا لُوطُ لَتَكُونَنَّ مِنَ الْمُخْرَجِينَ (167)
Onlar dedilər: “Ey Lut! Əgər təbliğatına son qoymasan, mütləq qovulanlardan olacaqsan!” |
قَالَ إِنِّي لِعَمَلِكُم مِّنَ الْقَالِينَ (168)
O dedi: “Mən sizin əməllərinizə nifrət edənlərdənəm |
رَبِّ نَجِّنِي وَأَهْلِي مِمَّا يَعْمَلُونَ (169)
Ey Rəbbim! Məni və ailəmi onların tutduqları işdən xilas et!” |
فَنَجَّيْنَاهُ وَأَهْلَهُ أَجْمَعِينَ (170)
Biz onu və onun bütün ailəsini xilas etdik |
إِلَّا عَجُوزًا فِي الْغَابِرِينَ (171)
Geridə qalanlar arasındakı yaşlı qadından başqa |
ثُمَّ دَمَّرْنَا الْآخَرِينَ (172)
Sonra da o birilərini darmadağın etdik |
وَأَمْطَرْنَا عَلَيْهِم مَّطَرًا ۖ فَسَاءَ مَطَرُ الْمُنذَرِينَ (173)
Biz onların üstünə daşlardan yağış yağdırdıq. Qorxudulanların yağışı nə yaman imiş |
إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَةً ۖ وَمَا كَانَ أَكْثَرُهُم مُّؤْمِنِينَ (174)
Şübhəsiz ki, bunda bir ibrət vardır. Lakin onların əksəriyyəti iman gətirmədi |
وَإِنَّ رَبَّكَ لَهُوَ الْعَزِيزُ الرَّحِيمُ (175)
Həqiqətən, sənin Rəbbin Qüdrətlidir, Rəhmlidir |
كَذَّبَ أَصْحَابُ الْأَيْكَةِ الْمُرْسَلِينَ (176)
Əykə əhli də elçiləri yalançı saydı |
إِذْ قَالَ لَهُمْ شُعَيْبٌ أَلَا تَتَّقُونَ (177)
O vaxt Şueyb onlara dedi: “Məgər qorxmursunuz |
إِنِّي لَكُمْ رَسُولٌ أَمِينٌ (178)
Şübhəsiz ki, mən sizin üçün etibar etməli olduğunuz bir elçiyəm |
فَاتَّقُوا اللَّهَ وَأَطِيعُونِ (179)
Allahdan qorxun və mənə itaət edin |
وَمَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ مِنْ أَجْرٍ ۖ إِنْ أَجْرِيَ إِلَّا عَلَىٰ رَبِّ الْعَالَمِينَ (180)
Mən bunun əvəzinə sizdən heç bir mükafat istəmirəm. Mənim mükafatım ancaq aləmlərin Rəbbinə aiddir |
۞ أَوْفُوا الْكَيْلَ وَلَا تَكُونُوا مِنَ الْمُخْسِرِينَ (181)
Ölçüyə tam riayət edin və əksik ölçənlərdən olmayın |
وَزِنُوا بِالْقِسْطَاسِ الْمُسْتَقِيمِ (182)
Düz tərəzi ilə çəkin |
وَلَا تَبْخَسُوا النَّاسَ أَشْيَاءَهُمْ وَلَا تَعْثَوْا فِي الْأَرْضِ مُفْسِدِينَ (183)
İnsanların əşyalarını əksik verməyin və yer üzündə fəsad yayaraq pis işlər görməyin |
وَاتَّقُوا الَّذِي خَلَقَكُمْ وَالْجِبِلَّةَ الْأَوَّلِينَ (184)
Sizi və əvvəlki nəsilləri Yaradandan qorxun!” |
قَالُوا إِنَّمَا أَنتَ مِنَ الْمُسَحَّرِينَ (185)
Onlar dedilər: “Sən yalnız və yalnız sehrlənmişlərdənsən |
وَمَا أَنتَ إِلَّا بَشَرٌ مِّثْلُنَا وَإِن نَّظُنُّكَ لَمِنَ الْكَاذِبِينَ (186)
Sən də bizim kimi ancaq bir insansan. Biz səni yalançılardan biri hesab edirik |
فَأَسْقِطْ عَلَيْنَا كِسَفًا مِّنَ السَّمَاءِ إِن كُنتَ مِنَ الصَّادِقِينَ (187)
Əgər doğru danışanlardansansa, göyün bir parçasını üstümüzə endir” |
قَالَ رَبِّي أَعْلَمُ بِمَا تَعْمَلُونَ (188)
Şueyb dedi: “Rəbbim sizin nələr etdiyinizi daha yaxşı bilir” |
فَكَذَّبُوهُ فَأَخَذَهُمْ عَذَابُ يَوْمِ الظُّلَّةِ ۚ إِنَّهُ كَانَ عَذَابَ يَوْمٍ عَظِيمٍ (189)
Onlar isə onu yalançı saydılar və buna görə də kölgəli günün əzabı onları yaxaladı. Həqiqətən, o, böyük bir günün əzabı idi |
إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَةً ۖ وَمَا كَانَ أَكْثَرُهُم مُّؤْمِنِينَ (190)
Şübhəsiz ki, bunda bir ibrət vardır. Lakin onların əksəriyyəti iman gətirmədi |
وَإِنَّ رَبَّكَ لَهُوَ الْعَزِيزُ الرَّحِيمُ (191)
Həqiqətən, sənin Rəbbin Qüdrətlidir, Rəhmlidir |
وَإِنَّهُ لَتَنزِيلُ رَبِّ الْعَالَمِينَ (192)
Şübhəsiz ki, bu, aləmlərin Rəbbindən nazil edilmişdir |
نَزَلَ بِهِ الرُّوحُ الْأَمِينُ (193)
Onu sadiq Ruh (Cəbrail) endirdi – |
عَلَىٰ قَلْبِكَ لِتَكُونَ مِنَ الْمُنذِرِينَ (194)
sənin qəlbinə ki, xəbərdar edənlərdən olasan |
بِلِسَانٍ عَرَبِيٍّ مُّبِينٍ (195)
Bu Quran açıq-aydın ərəb dilində nazil edildi |
وَإِنَّهُ لَفِي زُبُرِ الْأَوَّلِينَ (196)
Şübhəsiz ki, o, keçmiş ümmətlərin kitablarında da xatırlanır |
أَوَلَمْ يَكُن لَّهُمْ آيَةً أَن يَعْلَمَهُ عُلَمَاءُ بَنِي إِسْرَائِيلَ (197)
Məgər İsrail oğullarından olan alimlərin onu bilmələri bunlar üçün bir dəlil deyilmi |
وَلَوْ نَزَّلْنَاهُ عَلَىٰ بَعْضِ الْأَعْجَمِينَ (198)
Əgər Biz onu ərəb olmayanlardan birinə nazil etsəydik |
فَقَرَأَهُ عَلَيْهِم مَّا كَانُوا بِهِ مُؤْمِنِينَ (199)
və o, bunu onlara oxusaydı, yenə də ona iman gətirməzdilər |
كَذَٰلِكَ سَلَكْنَاهُ فِي قُلُوبِ الْمُجْرِمِينَ (200)
Biz küfrü günahkarların qəlbinə belə salarıq |
لَا يُؤْمِنُونَ بِهِ حَتَّىٰ يَرَوُا الْعَذَابَ الْأَلِيمَ (201)
Onlar ağrılı-acılı əzabı görməyənədək ona inanmazlar |
فَيَأْتِيَهُم بَغْتَةً وَهُمْ لَا يَشْعُرُونَ (202)
O əzab onlara özləri də hiss etmədən qəflətən gələcəkdir |
فَيَقُولُوا هَلْ نَحْنُ مُنظَرُونَ (203)
Onlar deyəcəklər: “Bizə möhlət veriləcəkmi?” |
أَفَبِعَذَابِنَا يَسْتَعْجِلُونَ (204)
Yenədəmi əzabımızın tez gəlməsini istəyirlər |
أَفَرَأَيْتَ إِن مَّتَّعْنَاهُمْ سِنِينَ (205)
Bilirsənmi, əgər onlara illərcə firavanlıq nəsib etsək |
ثُمَّ جَاءَهُم مَّا كَانُوا يُوعَدُونَ (206)
sonra vəd olunduqları əzab onlara yetişsə |
مَا أَغْنَىٰ عَنْهُم مَّا كَانُوا يُمَتَّعُونَ (207)
onlara nəsib olmuş firavanlıq əzabımızı onlardan dəf edə bilməz |
وَمَا أَهْلَكْنَا مِن قَرْيَةٍ إِلَّا لَهَا مُنذِرُونَ (208)
Biz heç bir kəndi onu xəbərdar edənlər olmadan məhv etmədik |
ذِكْرَىٰ وَمَا كُنَّا ظَالِمِينَ (209)
Xəbərdar edənləri də öyüd-nəsihət vermək üçün göndərdik. Biz əsla zalım olmamışıq |
وَمَا تَنَزَّلَتْ بِهِ الشَّيَاطِينُ (210)
Quranı şeytanlar endirmədi |
وَمَا يَنبَغِي لَهُمْ وَمَا يَسْتَطِيعُونَ (211)
Onlar buna layiq deyildirlər və bunu bacara da bilməzlər |
إِنَّهُمْ عَنِ السَّمْعِ لَمَعْزُولُونَ (212)
Çünki onlar vəhyə qulaq asmaqdan kənar edilmişdilər |
فَلَا تَدْعُ مَعَ اللَّهِ إِلَٰهًا آخَرَ فَتَكُونَ مِنَ الْمُعَذَّبِينَ (213)
Odur ki, Allahla yanaşı başqa bir məbuda ibadət etmə, yoxsa əzaba düçar edilənlərdən olarsan |
وَأَنذِرْ عَشِيرَتَكَ الْأَقْرَبِينَ (214)
Ən yaxın qohumlarını qorxut |
وَاخْفِضْ جَنَاحَكَ لِمَنِ اتَّبَعَكَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ (215)
Sənə tabe olan möminləri qanadının altına al (onlara qarşı təvazökar ol) |
فَإِنْ عَصَوْكَ فَقُلْ إِنِّي بَرِيءٌ مِّمَّا تَعْمَلُونَ (216)
Əgər onlar sənə asi olsalar, de: “Şübhəsiz ki, mən sizin etdiyiniz əməllərdən uzağam!” |
وَتَوَكَّلْ عَلَى الْعَزِيزِ الرَّحِيمِ (217)
Qüdrətli və Rəhmli olana təvəkkül et |
الَّذِي يَرَاكَ حِينَ تَقُومُ (218)
O səni namaza duranda da görür |
وَتَقَلُّبَكَ فِي السَّاجِدِينَ (219)
səcdə edənlər içində hərəkət edəndə də |
إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ (220)
Həqiqətən də, O, Eşidəndir, Biləndir |
هَلْ أُنَبِّئُكُمْ عَلَىٰ مَن تَنَزَّلُ الشَّيَاطِينُ (221)
Şeytanların kimə nazil olduqlarını sizə xəbər verimmi |
تَنَزَّلُ عَلَىٰ كُلِّ أَفَّاكٍ أَثِيمٍ (222)
Onlar hər bir yalançıya və günahkara nazil olarlar |
يُلْقُونَ السَّمْعَ وَأَكْثَرُهُمْ كَاذِبُونَ (223)
Şeytanlar vəhydən eşitdiklərini kahinlərə təlqin edirlər. Halbuki onların əksəriyyəti yalançıdır |
وَالشُّعَرَاءُ يَتَّبِعُهُمُ الْغَاوُونَ (224)
Şairlərə gəldikdə isə, onlara ancaq azğınlar uyar |
أَلَمْ تَرَ أَنَّهُمْ فِي كُلِّ وَادٍ يَهِيمُونَ (225)
Məgər görmürsənmi ki, onlar hər vadidə veyl-veyl gəzir (hər mövzuda şer uydurur) |
وَأَنَّهُمْ يَقُولُونَ مَا لَا يَفْعَلُونَ (226)
və etmədikləri şeylərə aid söhbət açırlar |
إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَذَكَرُوا اللَّهَ كَثِيرًا وَانتَصَرُوا مِن بَعْدِ مَا ظُلِمُوا ۗ وَسَيَعْلَمُ الَّذِينَ ظَلَمُوا أَيَّ مُنقَلَبٍ يَنقَلِبُونَ (227)
Təkcə iman sahibi olub xeyirxah əməllər edən, Allahı tez-tez yada salan və haqsızlığa məruz qaldıqdan sonra dini müdafiə edənlərdən başqa. Zalımlar isə qayıdacaqları yeri mütləq biləcəklər |
